Αριστείδης

I

(o Δίκαιος, 540 π.Χ. – 468 π.Χ.). Αθηναίος στρατηγός και πολιτικός. Γιος του Λυσιμάχου, από τον δήμο Αλωπεκής της Αντιοχίδας φυλής, αναμείχτηκε στην πολιτική μετά την κατάλυση (στην οποία ίσως συνέβαλε) της τυραννίδας των Πεισιστρατιδών (510), αναδείχτηκε μετά τον θάνατο του Κλεισθένη αρχηγός της συντηρητικής παράταξης και από τότε χρονολογείται η αντίθεσή του με τον Θεμιστοκλή. Έλαβε μέρος ως στρατηγός στη μάχη του Μαραθώνα (490) και τον επόμενο χρόνο εξελέγη άρχοντας (489-8). Αντιτάχθηκε στο ναυτικό πρόγραμμα του Θεμιστοκλή και τελικά εξοστρακίστηκε (483), για να ανακληθεί όμως αργότερα από την Αίγινα, όπου είχε πάει με πρόταση του Θεμιστοκλή, όταν o κίνδυνος του Ξέρξη πλησίαζε. Έλαβε ενεργό μέρος στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, η αντίθεσή του με τον Θεμιστοκλή απαλύνθηκε, πολέμησε στις Πλαταιές (479) και συμμετείχε επικεφαλής του αθηναϊκού στόλου στις εκστρατείες της Κύπρου και του Βυζαντίου.

Ήταν τόσο το κύρος που είχε αποκτήσει, αλλά και τόση η εντιμότητά του ως πολιτικού (γι’ αυτό είχε ονομαστεί και δίκαιος),ώστε, όταν συγκροτήθηκε η Α’ Αθηναϊκή συμμαχία, ανατέθηκε σε αυτόν να καθορίζει το ποσό που κάθε πόλη έπρεπε να καταβάλλει κάθε χρόνο στο ταμείο της συμμαχίας· και είναι αξιοθαύμαστο πώς οι αποφάσεις του εφαρμόζονταν χωρίς την ελάχιστη δυσαρέσκεια. H επιρροή του Α., από τα λίγα που είναι σχετικά γνωστά, θα πρέπει να ήταν μεγάλη και στα χρόνια που ακολούθησαν, όταν στην Αθήνα κυριαρχούσε η συντηρητική παράταξη με επικεφαλής τον Κίμωνα. O Α. θεωρείται ότι αποτελούσε ιδανικό συμπλήρωμα του Θεμιστοκλή.

II

Όνομα διαφόρων ιστορικών προσώπων.

1. Θηβαίος ζωγράφος (4ος αι. π.Χ.). Υπήρξε ιδρυτής ζωγραφικής σχολής, της λεγόμενης αττικοθηβαϊκής, στην οποία ανήκαν o γιος του Νικόμαχος και o νεότερος Α. (βλ. 2.). H δράση της σχολής αυτής είναι παράλληλη με της σικυωνικής.

2. Θηβαίος ζωγράφος (4ος αι. π.Χ.). O Πλίνιος τον θεωρεί εφευρέτη της εγκαυστικής. Το μόνο έργο που μπορεί να του αποδοθεί με κάποια βεβαιότητα είναι η προσωπογραφία της φίλης και μαθήτριας του Επίκουρου, Λεόντιον.

3. Αγαλματοποιός, μαθητής ίσως του Πολύκλειτου (4ος αι. π.Χ.).

4. Αστρονόμος (3ος αι. π.Χ.). Καταγόταν από τη Σάμο.

5. Α. ο Μιλήσιος (τέλη 2ου – αρχές 1ου αι. π.Χ.). Έγραψε τα Μιλησιακά, μια συλλογή μυθιστοριών με ερωτικές σκηνές από τη ζωή της ιωνικής πόλης Μιλήτου. O Πλούταρχος τον χαρακτηρίζει ακόλαστο.

6. Ολυμπιονίκης από την Ήλιδα (2ος αι. μ.Χ.).

7. Α. ο Απολογητής (2ος αι. μ.Χ.). Αθηναίος φιλόσοφος. Προσπάθησε να συνδυάσει τον χριστιανισμό με την ελληνική φιλοσοφία και έγραψε απολογία υπέρ των χριστιανών. H απολογία του αυτή (Περί θεοσεβείας)είχε υποβληθεί στον αυτοκράτορα Αδριανό. Ανακηρύχθηκε άγιος.

8. Α., Πόπλιος Αίλιος (Αδριανούπολη Μυσίας 126 – 189; μ.Χ.). Ρήτορας. Τον επονόμαζαν Θεόδωρο.Ήταν γιος του ιερέα του Δία Ευδαίμονα και διδάχτηκε τη σοφιστική από τον Αριστοκλή στην Πέργαμο και τον Ηρώδη τον Αττικό στην Αθήνα και τη γραμματική από τον Αλέξανδρο τον Κοτυαέα. Περιόδευσε σε πολλούς τόπους και έφτασε μέχρι την Αίγυπτο, έκανε ρητορική επίδειξη στα Ίσθμια, στην Αθήνα και στη Ρώμη, και έμεινε μόνιμα στη Σμύρνη. Όταν η πόλη αυτή καταστράφηκε από σεισμό (178), συγκίνησε τόσο πολύ με τα λόγια του τον Μάρκο Αυρήλιο και τον Κόμοδο, ώστε πρόσταξαν να ξαναχτιστεί. Από ευγνωμοσύνη, οι Σμυρναίοι έστησαν στην αγορά της πόλης έναν χάλκινο ανδριάντα του, που σώθηκε ένα αντίγραφό του. Διασώθηκαν 53 λόγοι του, πολεμικοί, απολογητικοί, πανηγυρικοί, θρησκευτικοί κ.ά.

9. Α. Κοϊντιλιανός.Θεωρητικός της μουσικής, συγγραφέας του έργου Περί μουσικής. Στο πρώτο βιβλίο του έργου αυτού γίνεται λόγος για τη ρυθμική και τη μετρική. Το δεύτερο βιβλίο αναφέρεται στην επίδραση της μουσικής και των ρυθμών στα ανθρώπινα ήθη και το τρίτο περιέχει αναγωγή των ρυθμών σε αριθμητικές σχέσεις και εξηγεί τη δύναμη των αριθμών στον κόσμο, σύμφωνα με την πυθαγόρεια θεωρία. Δεν υπάρχουν εξακριβωμένες βιογραφικές πληροφορίες για τον ίδιο, ούτε καν για τον αιώνα που έζησε.